เมื่อ Long Covid ยังคงตามติดจะดูแลสุขภาพอย่างไรได้บ้าง

คืนสุขภาพที่ดีให้กับตัวเองหลังป่วยไข้จากเชื้อไวรัส วิธีรับมือกับอาการ Long Covid ที่เป็นอุปสรรคในการใช้ชีวิตเพื่อร่างกายที่แข็งแรง

แม้จะผ่านพ้นช่วงของการป่วยไข้ไม่สบายกับสารพัดอาการที่เกิดจากการติดเชื้อโควิดมาแล้ว ตั้งแต่ไข้ ไอ เจ็บคอ รู้สึกอ่อนเพลีย แสบจมูก มีน้ำมูก หายใจลำบาก ไปจนถึง สูญเสียการได้กลิ่นและรับรส ทว่าหลายคนยังประสบกับปัญหาหนักใจของสภาพร่างกายที่ยังไม่ฟื้นคืนมาอย่างสมบูรณ์ ทำให้แม้จะกลับมาใช้ชีวิตตามปกติแล้ว แต่ก็ยังรู้สึกเหมือนว่าร่างกายทำงานได้ไม่เต็มที่เพราะอาการบางอย่างยังไม่หายไป อาการโควิดตามติดจนกระทบสุขภาพกายและใจนี้มืชื่อเรียกอย่างทางการว่า Post-COVID Conditions (PCC) หรือที่คุ้นหูกันเป็นส่วนใหญ่ว่า Long COVID

Long Covid (Post-COVID conditions) คืออะไร

Long Covid คือ ปัญหาสุขภาพที่ตามติดแม้จะหายป่วยจากโควิดจนตรวจไม่พบเชื้อในร่างกายแล้วก็ตาม ซึ่งร่างกายอาจต้องใช้เวลาฟื้นฟูให้กลับมาแข็งแรงอีกครั้งหลายสัปดาห์ไปจนถึงหลายเดือน โดยส่วนใหญ่แล้วพบว่าคนที่มีอาการป่วยจากโควิดในระดับรุนแรงมีอาการ Long Covid ที่มากกว่าแต่ก็สามารถเกิดขึ้นได้กับทุกคนที่เคยป่วย ซึ่งคนที่ไม่ได้รับการฉีดวัคซีนป้องกันมีความเสี่ยงที่จะได้รับผลจาก Long Covid มากกว่าคนที่รับการฉีดวัคซีน

แม้ว่าคนส่วนใหญ่จะกลับมาแข็งแรงดังปรกติหลังฟื้นตัวดี แต่ผู้ที่หายป่วยจากการติดเชื้อโควิดกว่า 10-20% ประสบกับอาการ Long Covid ที่หลากหลาย เช่น รู้สึกอ่อนเพลีย หายใจหอบเหนื่อย รวมทั้งความผิดปกติของระบบประสาท (รู้สึกสับสน มึนงง หลงลืม ขาดสมาธิ) และ มีผลกระทบด้านจิตใจ ซึ่งอาการเหล่านี้อาจสืบเนื่องมาจากการติดเชื้อหรือปรากฏขึ้นเองแม้จะหายดีจากโควิดแล้ว สามารถเป็นๆ หายๆ หรือทรุดลงในบางช่วงเวลาได้ ซึ่งส่งผลต่อการดำเนินชีวิตรวมทั้งการทำงาน

อาการ Long Covid มีผลอะไรกับร่างกายบ้าง

อาการ Long Covid ส่งผลต่อแต่ละคนแตกต่างกันออกไป และอาจกระทบการใช้ชีวิตไปจนหลายเดือน เท่าที่มี รายงาน พบว่า

• 3% ฟื้นตัวจากอาการ Long Covid หลังจาก 1 เดือนขึ้นไป
• 5% ฟื้นตัวจากอาการ Long Covid หลังจาก 3 เดือนขึ้นไป
• กว่า 30% ของผู้ติดเชื้อโควิดที่ต้องอยู่รักษาตัวในโรงพยาบาลพบเจอกับอาการ Long Covid นานกว่า 6 เดือน

โดยผลกระทบของอาการ Long Covid หลักๆ แล้วมีดังนี้

ผลกระทบจาก Long Covid โดยทั่วไป

• รู้สึกเหนื่อยล้าและอ่อนเพลียจนส่งผลกับการดำเนินชีวิตประจำวัน
• ไข้ขึ้น

อาการทางระบบหายใจ

• หายใจลำบาก หอบหายใจ
• ไอ
• เจ็บแน่นหน้าอก
• ชีพจรสั้น ใจเต้นแรง

อาการทางระบบประสาท

• ภาวะสมองล้า จดจ่อกับสิ่งใดลำบาก
• ปวดศีรษะ
• มีปัญหาในการนอน
• มึนเวียนศีรษะ
• รู้สึกกระวนกระวายใจ
• ได้รับกลิ่นหรือรสเปลี่ยนไปจากปกติ
• ภาวะวิตกกังวลและซึมเศร้า

อาการทางระบบย่อยอาหาร

• อาการท้องเสีย
• ปวดท้อง

อาการอื่นๆ ทางร่างกาย

• ปวดกระดูกและกล้ามเนื้อ
• ผื่นแพ้บนร่างกาย
• รอบเดือนเปลี่ยนไป

ดูแลร่างกายเมื่อมีอาการ Long Covid อย่างไรดี

สิ่งสำคัญที่สุดในการฟื้นฟูร่างกายหลังจากเจ็บไข้ไม่สบายคือการพักผ่อนให้เพียงพอ เป็นเรื่องสำคัญที่ต้องกลับมาใส่ใจกับสุขภาพร่างกายตั้งแต่การสำรวจประสิทธิภาพในการนอนหลับที่หลายคนอาจมีปัญหาการนอนหลับให้สนิทหรือนอนหลับ เริ่มดูแลสุขภาพในการนอนได้ตั้งแต่วันนี้ด้วยการหันมานอนหลับให้เป็นเวลาโดยไม่ลืมผ่อนคลายจิตใจก่อนนอน ลดปริมาณคาเฟอีนต่อวันลง เพื่อการนอนหลับที่เพียงพอต่อวันและฟื้นฟูร่างกายได้อย่างเต็มที่

• การรับประทานอาหารสไตล์เมดิเตอร์เรเนียน (Mediterranean Diet) ที่มีไขมันดีอย่างน้ำมันมะกอก ธัญพืช ผักผลไม้เป็นส่วนประกอบเพื่อช่วยบำรุงสมอง
• ออกกำลังกายและบริหารสมอง กล้ามเนื้อร่างกายและพลังสมองเป็นสิ่งที่ต้องเสริมสร้างด้วยการทำกิจกรรม เริ่มจากการออกกำลังที่ไม่หนักมาก รวมทั้งเล่นเกมฝึกสมองอย่างสม่ำเสมอ

ที่มาข้อมูล WHO, National Health Service